Gloria Victis

Gloria victis to zbiór wspomnieniowych nowel poświęconych powstaniu styczniowemu. Zawiera osiem utworów: "Oni", "Oficer", "Hekuba", "Bóg wie kto", "Gloria victis", "Dziwna historia", "Śmierć domu" i "Panna Róża". Orzeszkowa opisuje czas powstania przez pryzmat losu jednostki. To ludzie, a nie fakty historyczne są jej głównymi bohaterami. Z utworów można wydobyć także osobistą refleksję autorki nad wojną i patriotyzmem. Podczas powstania styczniowego w 1863 roku Eliza Orzeszkowa brała udział w organizowaniu pomocy dla powstańców, a sama za zgodą męża przez dwa tygodnie ukrywała w domu chorego Romualda Traugutta. -

Eliza Orzeszkowa (1841-1910) – polska powieściopisarka, nowelistka, publicystka okresu pozytywizmu. Pisała pod pseudonimami: E.O., Bąk, Wa-Lit-No, Li...ka, Gabriela, Litwinka. Wiele miejsca we wczesnej twórczości zajmował problem emancypacji kobiet. Pierwsze utwory Orzeszkowej realizowały wzorzec powieści tendencyjnej i nie odznaczały się dużymi walorami artystycznymi. Kolejnym etapem twórczości pisarki był realizm. W rozprawie "O powieściach T.T. Jeża z rzutem oka na powieść w ogóle" przedstawiła założenia powieści realistycznej. Bogate obserwacje społeczne i przemyślenia na temat sytuacji człowieka w społeczeństwie znalazły odzwierciedlenie w jej największym dziele – "Nad Niemnem". Orzeszkowa była aktywna w środowisku literackim. Utrzymywała kontakty m.in. z Marią Konopnicką, z Leopoldem Méyetem i Zygmuntem Miłkowskim. W 1905 roku była nominowana do Nagrody Nobla, którą ostatecznie otrzymał Henryk Sienkiewicz.